Dynamietschip

Uniek scheepswrak bij Spijk is bij laagwater weer te zien

Spijk - KABOEM! Met een enorme knal vliegt de Elisabeth uit elkaar. Het schip, ook wel bekend als dynamietschip Reimer, ligt klaar voor vertrek en is stampvol geladen met dynamiet. Door de explosie wordt niet alleen de Elisabeth uiteengereten. De ontploffing neemt ook andere schepen mee in haar ondergang. 13 mensen komen om het leven bij het catastrofale ongeval. Wat blijft is een uniek scheepswrak in de uiterwaarden van de Rijn.

Wat er aan vooraf ging

Het is januari 1895 wanneer twee schepen met dynamiet vanuit Keulen onderweg zijn naar Nederland. De lading bestaat uit dynamiet. De eindbestemming is Port Elisabeth, Zuid Afrika, waar het dynamiet gebuikt wordt in de goudmijnen.

Het is winter en het water in de Rijn staat hoog. Ook is er kruiend ijs. De douane in Nederland vindt de lading te gevaarlijk om door te varen en sommeert het dynamiet te verdelen over verschillende schepen. Omdat het weer verder verslechtert, wordt de lading tijdelijk opgeslagen aan de Duitse kant van de Rijn. Hier, op de grens met Nederland, is de ene helft van de rivier van Nederland (Spijk) en de andere helft van Duitsland (Griethausen).


Een maand later, op 20 maart, is het weer zodanig beter dat de reis kan worden voortgezet. De lading verdeeld over zeven verschillende schepen. Het laden is handwerk. Eerst worden De Gesina, de Vier Gebroeders en de Grete geladen. Aan het einde van de middag wordt de Elisabeth geladen. En dan gaathet gruwelijk mis. De lading ontploft. Kwam het door een botsing tussen de laders? Was het de ruwheid van de beladers of was het de kolenkachel aan boord van het schip? We zullen het nooit weten. Wat we wel weten is dat er 13 mensen bij de ramp om het leven zijn gekomen waaronder de schipper van de Elisabeth en vijf arbeiders. Ook de schade is enorm. Verschillende schepen zinken en de ramen tot in Spijk aan de overkant van de Rijn sneuvelen.

1100 kisten met 100.000 kilo dynamiet

Hoe heftig de explosie is geweest blijkt wel aan het feit dat de drukgolf tot in Friesland en Zuid-Limburg is waargenomen.

Wanneer is het wrak zichtbaar?

Het dynamietschip ligt in een uiterwaard tegenover Spijk. Het wrak is alleen zichtbaar bij extreem laag water. Je kunt het dus alleen in droge zomers zien. De eerste keer dat het schip bovenwater kwam was in 1967. Maar ook in 1991, 2005, 2015, 2018 en 2022 kwamen de resten van de boot boven water.