Kluis St. Pietersberg- Rijksbewaarplaats 9

Ondermeer de beroemde Nachtwacht van Rembrandt werd in de St. Pietersberg bewaard. Foto: Zaterdagmiddagdrukte bij de Nachtwacht in het Rijksmuseum

Maastricht

De grootste kluis van Nederland

Maastricht - Diep in de Sint Pietersberg, aan de Van Schaijktunnel, is een van de grootste kluizen van Nederland verborgen. Deze kluis werd aan het begin van de Tweede Wereldoorlog in een verlaten kalksteenmijn in de Sint Pietersberg ingericht, om de belangrijkste kunstschatten van Nederland, zoals de Nachtwacht van Rembrandt, veilig op te kunnen slaan.

Kunstbunkers in de duinen

Vlak voor de Tweede Wereldoorlog begon de Nederlandse regering met het bouwen van een aantal speciale opslagplaatsen voor de Nederlandse kunst. Hiervoor werden in de duinen een aantal speciale bunkers gerealiseerd. Echter, vlak na de inval van Duitsland aan het begin van de oorlog, begon de Duitse bezetting met de bouw van de Atlantikwall waardoor een nieuwe bewaarplaats voor alle kunstwerken gevonden moest worden.

Rembrandt in de berg

Eind 1941 werd daarom met de bouw van een speciale kluis begonnen in de Sint Pietersberg bij Maastricht. In 1942 was de kluis gereed en werden 800 uiterst waardevolle kunstschatten, waaronder de wereldberoemde Nachtwacht van Rembrandt, het straatje van Johannes Vermeer en de Stier van Paulus Potter overgebracht naar Limburg.

De St. Pietersberg

De St. Pietersberg is een van de weinige "bergen" van ons land. Een groot deel van de berg is echter afgegraven door de ENCI. De Eerste Nederlandse Cement Industrie gebruikt de mergel om cement van te maken - maar de mergelwinning in de St. Pietersberg is al veel ouder. De Romeinen begonnen al met bovengrondse winning. De eerste gangen werden in de 12e eeuw uitgehakt. In de vorige eeuw was het gangenstelsel uitgegroeid tot maar liefst 230 kilometer. Door de afgravingen in de laatste decennia is daar nog maar een deel van over. Nu is de St. Pietersberg eigendom van de Vereniging voor Natuurmonumenten.

Grotten

Onder leiding van een gids kun je een ondergrondse wandeling door St. Pietersberg maken. De tocht leidt je door donkere gangen die tot in Belgie doorlopen (en dus ook door smokkelaars werden gebruikt) en langs talloze grottekeningen en de vindplaats van een Mesosaurus. Ook zijn er allerlei verhalen zoals die van de 2 kinderen die verdwaalden en omkwamen. Een van de jongens werd na 12 dagen op nog geen 60 meter van de uitgang teruggevonden. In de 17e eeuw verdwaalden 4 monniken in het pikkedonker. Na een paar weken werden hun lichamen teruggevonden met afgesleten vingerkootjes. Ze hadden op de tast geprobeerd de uitgang te vinden.

Nachtwacht trivia:

Omdraaien - Het pakket met de opgerolde Nachtwacht moest iedere dag een stukje worden gedraaid om verklevingen en beschadigingen tegen te gaan.
Buitenland - De Nachtwacht is een keer in het buitenland geweest. Dat was na de oorlog toen het schilderij per schip teruggebracht werd naar Amsterdam. De vaarroute liep deels over Belgisch grondgebied.

Marja

Zaanstad

Was indrukwekkend de kluis te zien en in te mogen. Had het zeker niet willen missen. Wil ook zeker nog een keer terug en hoop dan de andere route te kunnen nemen, om het verhaal van de auto en de koepel. Die hebben we nu namelijk moeten missen. Maar kan het iedereen aanraden. Bij deze Karin nog bedankt voor de geweldige rondleiding.