Het Vierlandenpunt

Grensgeval Vaalserberg, de hoogste berg van Nederland

Vaalserberg - Op een van de zuidelijkste puntjes van Nederland grenzen drie landen aan elkaar. In slechts een paar stappen bezoek je ze alle drie! Maar het was toch een Vierlandenpunt? Ja en nee. Nu grenzen hier Nederland, België en Duitsland aan elkaar. Maar nog niet eens zolang geleden lag hier echter nog een vierde land: het inmiddels vergeten Neutraal Moresnet.

Neutraal Moresnet

Ooit was het drielandenpunt in Limburg een vierlandenpunt. Nederland grensde niet alleen aan Duitsland en België, maar aan nog een staatje: Neutraal Moresnet. Het dorpje Kelmis met haar zinkmijn (nu België) vormde het hart van een stukje bizarre Europese geschiedenis.

Het ministaatje Neutraal Moresnet was slechts 11 vierkante kilometer groot. Het ontstond in 1815 toen Nederland en Pruisen het na de val van Napoleon maar niet eens konden worden over een zinkmijn in hun grensgebied. Als oplossing werd besloten om de groeve binnen de gemeente Moresnet een status aparte te verlenen, onder gezamenlijk bestuur van beide landen. Dankzij deze status kregen de 256 inwoners allerlei voordelen. In korte tijd groeide het dorpje Kelmis uit naar een belastingparadijs met 3500 inwoners. In die dagen was neutraal Moresnet de grootste zinkproducent van de wereld. Dankzij bordelen en meer dan 60 cafe's hing er in die tijd eenheure wild-wet sfeer. Maar met het opraken van de erts kwam ook de neergang.

Vierlandenpunt Vaals

Toen België in 1830 onafhankelijk werd van Nederland, ontstond bij Vaals een vierlandenpunt. Bijna honderd jaar later, in 1919, werd het staatje opgeheven. Wat rest van Neutraal Moresnet zijn wat ruïnes, een vijftigtal grenspalen en het kleine Gühltalmuseum in Kelmis.

Weetje: het Chaamse Drielandenpunt

Voor het echte middelpunt moet je in Chaam zijn, althans volgens Chaam. Zij claimen het centrum van de Benelux te zijn. Waar of niet, een leuke marketing stunt is het wel. Op een rotonde in Chaam vind je "drie happy people" in de kleuren van de vlag van Nederland, België en Luxemburg.


Het Drielandenpunt van Overijssel ligt verstopt in de berm van de weg

Weetje: het Drielandenpunt van Overijssel

Ook Overijssel heeft een heus drielandenpunt. Van 1824 tot 1866 was hier het raakpunt tussen de koninkrijken van Nederland, Hannover en Pruisen. Tegenwoordig zijn de drie "landen" Nederland (Twente), Niedersachsen (Grafschaft Bentheim) en Nordrhein Westfalen. De grenspaal is bereikbaar via Duitsland, maar ligt in de berm, verstopt achter een vangrail. Tenzij je grenspaalwandelaar bent, is deze plaats niet de moeite van een bezoek waard.

Weetje: Het enige vierlandenpunt ter wereld

Met het opheffen van Moresnet kwam ook een einde aan het Vierlandenpunt bij Vaals. Het is nu een Drielandenpunt. De enige andere plek ter wereld met een vierlandenpunt ligt in zuidelijk Afrika. Het vierlandenpunt ligt op de plaats waar Zambia. Botswana, Namibië en Zimbabwe samenkomen.

Hoogste punt van Nederland

De Vaalserberg met het drie- dan wel vierlandenpunt is met 322 meter tevens het hoogste puntje van Nederland. Overigens bleek in 2014 dat het hoogste punt van Nederland 60 meter vanaf het oude punt bevindt...